W chwili obecnej coraz częściej mówi się o holistycznym (całościowym) podejściu do wdrażania idei cyfrowego państwa (digital government). Można zastanowić się, czy i w jakim stopniu koncepcja budowy inteligentnych miast jest zbieżna z tym podejściem.  Punktem wyjścia do tych rozważań jest zdefiniowane  fundamentalnych wyróżników cyfrowego państwa. W niniejszym wpisie chciałbym wskazać na cztery takie determinanty. Należy zawsze rozpatrywać je  łącznie, tj. żaden z tych wyróżników nie może być pominięty (oczywiście stopień ich realizacji może być różny, ale większy od zera).

• Przepływ informacji bez barier – w cyfrowym państwie poszczególne urzędy będą działały jako jedna całość, dzięki m.in. wdrożeniu mechanizmów efektywnej wymiany informacji kanałami elektronicznymi pomiędzy nimi oraz wewnątrz tych urzędów; stanowić to będzie praktyczną realizację koncepcji interoperacyjności organizacji – rozumianej bardzo szeroko (tj. interoperacyjności nie tylko na poziomie technicznym czy informacyjnym, ale także na poziomie organizacyjnym, lub wręcz interoperacyjności celów).
• Obywatel w centrum uwagi – cyfrowe państwo będzie świadczyć innowacyjne usługi publiczne różnymi kanałami, które będą dostarczały wymiernych korzyści dla obywateli (rozpatrywanych zarówno jako osoby fizyczne jak i przedsiębiorcy); dzięki temu obywatel/przedsiębiorca będzie mógł z jednej strony wybrać kanał kontaktu z administracją publiczną i w trakcie świadczenia usługi publicznej zmienić go (np. z kanału internetowego przejść na kanał mobilny), a efektem świadczenia tej usługi będzie rozwiązany jego konkretny problem.
• Otwartość i partycypacja – wyznacznikami cyfrowego państwa będzie przejrzystość działań podejmowanych przez władzę publiczną i możliwość współdziałania obywateli w podejmowaniu decyzji publicznych; obywatele będą mieli możliwość włączenia się w działania administracji publicznej już na etapie tworzenia przepisów prawa – zarówno w formie biernej (tj. obserwowania przygotowywanych zmian / tworzenia nowych przepisów) jak i w formie czynnej (poprzez komentowanie i zadawanie pytań ustawodawcy); dodatkowo w ramach cyfrowego państwa będzie realizowana wizja przedstawiona w Partnerstwie na rzecz Otwartych Rządów (Open Government Partnership)[1].
• Prawo do prywatności – pomimo, że cyfrowe państwo będzie dysponować zintegrowanymi danymi o obywatelach (pochodzącymi z różnych rejestrów i ewidencji), to jednakże będzie je chronić przed niewłaściwym użyciem (będzie to zabezpieczone zarówno na poziomie przepisów prawa jak i na poziomie technicznym); jest to wymóg konieczny, szczególnie w kontekście pierwszej idei – przepływu informacji bez barier.

Teraz można dokonać niejako transpozycji tych wyznaczników na ideę inteligentnego miasta. Cóż się okaże?

• Przepływ informacji bez barier – w inteligentnym mieście poszczególne jednostki samorządowe (oraz organizacje od nich zależne) będą działały jako jedna całość, dzięki m.in. wdrożeniu mechanizmów efektywnej wymiany informacji kanałami elektronicznymi pomiędzy nimi oraz wewnątrz tych jednostek; stanowić to będzie praktyczną realizację koncepcji interoperacyjności organizacji – rozumianej bardzo szeroko (tj. interoperacyjności nie tylko na poziomie technicznym czy informacyjnym, ale także na poziomie organizacyjnym, lub wręcz interoperacyjności celów).
• Mieszkaniec w centrum uwagi – inteligentne miasto będzie świadczyć innowacyjne usługi publiczne różnymi kanałami, które będą dostarczały wymiernych korzyści dla mieszkańców (rozpatrywanych zarówno jako osoby fizyczne jak i przedsiębiorcy); dzięki temu mieszkaniec będzie mógł z jednej strony wybrać kanał kontaktu z administracją samorządową i w trakcie świadczenia usługi publicznej zmienić go (np. z kanału internetowego przejść na kanał mobilny), a efektem świadczenia tej usługi będzie rozwiązany jego konkretny problem.
• Otwartość i partycypacja – wyznacznikami inteligentnych miast będzie przejrzystość działań podejmowanych przez władzę samorządową i możliwość współdziałania mieszkańców w podejmowaniu decyzji publicznych; mieszkańcy będą mieli możliwość włączenia się w działania samorządu już na etapie tworzenia przepisów prawa lokalnego – zarówno w formie biernej (tj. obserwowania przygotowywanych zmian / tworzenia nowych przepisów) jak i w formie czynnej (poprzez komentowanie i zadawanie pytań ustawodawcy – tj. radzie miasta).
• Prawo do prywatności – pomimo, że inteligentne miasto będzie dysponować zintegrowanymi danymi o mieszkańcach  (pochodzącymi z różnych rejestrów i ewidencji), to jednakże będzie je chronić przed niewłaściwym użyciem (będzie to zabezpieczone zarówno na poziomie przepisów prawa jak i na poziomie technicznym); jest to wymóg konieczny, szczególnie w kontekście pierwszej idei – przepływu informacji bez barier.

Andrzej Sobczak

Profesor, kierownik Zakładu Zarządzania Informatyką w Instytucie Informatyki i Gospodarki Cyfrowej SGH. Ma ponad 8 letnie doświadczenie we wdrażaniu koncepcji architektury IT i architektury korporacyjnej. Posiada certyfikaty TOGAF 8/9, ArchiMate 2.0, ITIL, MSP.

• Wszystkie artykuły autora: Andrzej Sobczak
• Strona domowa
• Twitter
• Facebook
• Google+